Σκολίωση είναι η τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, δηλαδή η πλάγια κλίση και στροφή των σπονδύλων, όπως και ο ευθειασμός της θωρακικής ή και της οσφυικής μοίρας, με αποτέλεσμα η σπονδυλική στήλη να έχει τη μορφή S ή C βλέποντάς την από πίσω. Ο όρος «σκολίωση» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «σκολιός» που στα νέα ελληνικά σημαίνει στρεβλός, κυρτός. Φυσιολογικά, η σπονδυλική στήλη είναι τελείως ευθεία, ενώ στη σκολίωση έχει κλίση μεγαλύτερη από 10 μοίρες. Στατιστικά, η σκολίωση επηρεάζει το 3-5% του πληθυσμού. Η βαριά σχολική τσάντα, η κακή στάση του σώματος και η πλατυποδία συνδέονται λανθασμένα με την εμφάνιση της σκολίωσης.

Η σκολίωση ανάλογα με το σημείο εμφάνισής της στην σπονδυλική στήλη διακρίνεται σε αυχενική, θωρακική (εμφάνιση κυρτωμάτων στην πλάτη) και οσφυϊκή (εμφάνιση κυρτωμάτων στη μέση). Θωρακοσφυϊκή ονομάζεται η σκολίωση που περιλαμβάνει τόσο την θωρακική όσο και την οσφυϊκή μοίρα. Στην παρακάτω εικόνα εμφανίζονται οι διάφοροι τύποι της σκολίωσης βάσει της ταξινόμησης Lehnert-Schroth.

Η σκολίωση όσον αφορά τους παράγοντες εμφάνισής της διακρίνεται σε:

1. Ιδιοπαθή σκολίωση: Αποτελεί την πιο συχνή μορφή καθώς ευθύνεται για πάνω από το 80% των περιπτώσεων. Όπως μαρτυρά και ο ίδιος ο όρος, τα αίτια εμφάνισης αυτής της μορφής σκολίωσης είναι άγνωστα. Έως και σήμερα δεν εχει αποδειχθεί οτι η κληρονομικότητα σχετίζεται με την ιδιοπαθή σκολίωση.
2. Συγγενή σκολίωση: Δημιουργείται κατά τις πρώτες εβδομάδες της κύησης και αφορά τον ανώμαλο σχηματισμό των σπονδύλων
3. Νευρομϋική σκολίωση: Οφείλεται σε διάφορες παθήσεις του νευρομυϊκού συστήματος, όπως η πολιομυελίτιδα και η εγκεφαλική παράλυση

Όσον αφορά την ηλικία εμφάνισης, η ιδιοπαθής σκολίωση διακρίνεται σε:

1. Νηπιακή σκολίωση: παρουσιάζεται από τη γέννηση έως τα 3 έτη
2. Παιδική σκολίωση: παρουσιάζεται από την ηλικία των 4 έως 10 ετών
3. Εφηβική σκολίωση: παρουσιάζεται από την ηλικία των 11 έως 18 ετών και αποτελεί περίπου το 80% των περιπτώσεων

Η σκολίωση ενηλίκων αποτελεί συνήθως την εξέλιξη μια ιδιοπαθούς, συγγενούς ή νευρομυϊκής σκολίωσης η οποία αναπτύχθηκε σε μικρότερη ηλικία και δεν αντιμετωπίσθηκε σωστά, μπορεί όμως να δημιουργηθεί και εξαρχής (de novo). Η αύξηση του βάρους και η εγκυμοσύνη αποτελούν πιθανούς επιβαρυντικούς παράγοντες που φέρνουν τη σκολίωση στο προσκήνιο στη ζωή των ενηλίκων. Η βασική διαφορά που διαχωρίζει τη σκολίωση ενηλίκων είναι η εμφάνιση πόνου, συνήθως στη μέση (οσφυαλγία), που αποτελεί και τον βασικό λόγο που κάποιος επισκέπτεται τον γιατρό.

Η σκολίωση συναντάται συχνότερα στα κορίτσια (8:1) κατά τη διάρκεια της εφηβείας τα οποία χρήζουν αντιμετώπισης 80% συχνότερα σε σχέση με τα αγόρια.

Συμπτώματα
Στους ανήλικους, ο πόνος δεν αποτελεί σύμπτωμα της ιδιοπαθούς σκολίωσης. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε οτι στις μικρές ανερχόμενες σκολιώσεις με γωνία Cobb 15 εως 20 μοίρες, είναι πολύ δύσκολο να παρατηρηθεί απο ενα ανεκπαίδευτο μάτι. Συνεπώς, η σκολίωση γίνεται εμφανής μόνο λόγω της αλλαγής του σώματος με στοιχεία όπως:

• Διαφορετικό ύψος των ώμων
• Ασυμμετρία της μέσης
• Προπέτεια μιας ωμοπλάτης
• Ύβος στην πλάτη ή και στη μέση κατά την επίκυψη

Διάγνωση
Η διάγνωση της σκολίωσης αρχικά γίνεται με την κλινική εξέταση και το τεστ της επίκυψης (Adam’s test) κατά το οποίο το άτομο σκύβει τον κορμό του προς τα εμπρός έχοντας τα πόδια του τεντωμένα. Σε αυτή τη θέση φαίνεται καθαρά εάν υπάρχει ασυμμετρία της σπονδυλικής στήλης, το μέγεθος της ασυμμετρίας διαπιστώνεται ανώδυνα και εύκολα με το σκολιόμετρο. Σε δεύτερη φάση, σειρά έχει ο ακτινολογικός έλεγχος προκειμένου αφενός να επιβεβαιωθεί η διάγνωση και αφετέρου να μετρηθεί ο βαθμός και ο τύπος της σκολίωσης.

Η σκολίωση μετράται σε μοίρες με τη μέθοδο Cobb η οποία έχει ακρίβεια 3-5 μοιρών.
Στους ανήλικους, εκτός από το μέγεθος και τον τύπο της σκολίωσης, στη φάση της διάγνωσης θα πρέπει να μετρηθεί και ο βαθμός της οστεοποίησης (Risser Sign), δηλαδή ο βαθμός της οστικής ανάπτυξης του παιδιού. Το Risser Sign παίρνει τιμές από 0 έως 5 (σκελετική ωρίμανση). Όσο περισσότερο απέχει η σκελετική ωρίμανση, δηλαδή όσο μικρότερο το Risser Sign, τόσο πιθανότερο είναι να επιδεινωθεί η σκολίωση.

Αντιμετώπιση
Με βάση τα αποτελέσματα που θα μας δώσει ο λεπτομερής κλινικός έλεγχος και η ακτινογραφία, θα πρέπει να ακολουθηθεί συγκεκριμένη αντιμετώπιση.

• Για τη μικρή σκολίωση (μέχρι 25^ο) το άτομο ακολουθεί συντηρητική αντιμετώπιση η οποία περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία. Επιπλέον, συνίσταται τακτική παρακολούθηση, συνήθως ανά 4 με 6 μήνες
• Για τη μεσαία σκολίωση (από 25^ο έως 45^ο) το άτομο ακολουθεί συντηρητική αντιμετώπιση με τη χρήση ενός ορθοτικού κηδεμόνα ο οποίος έχει σκοπό πρωτίστως να αποτρέψει την επειδείνωσή της και έπειτα να διορθώσει την σκολίωση στο μέγιστο βαθμό. Ο συνδυασμός του κηδεμόνα με το κατάλληλο πρόγραμμα Φυσικοθεραπείας αποτελούν την αποτελεσματικότερη μέθοδο αντιμετώπισης της σκολίωσης
• Για μεγάλη σκολίωση (από 45^ο και πάνω) το άτομο συνήθως αντιμετωπίζεται χειρουργικά με σπονδυλοδεσία